Bel Fıtığına Ne Sebep Olur?

Tek bir aşırı zorlanma veya yaralanma bel fıtığına neden olabilir. Ancak, doğal yaşlanma süreci sonucunda disk materyali ve onu yerinde tutan bağlar zayıflamaya başlar. Bu dejenerasyon ilerledikçe, nispeten küçük bir zorlanma veya döndürme hareketi dahi bir diskin yırtılmasına neden olabilir.

Bazı bireyler disk problemlerine daha yatkın olabilir ve sonuç olarak, omurga boyunca birkaç yerde fıtık yaşayabilirler. Araştırmalar, bel fıtığına yatkınlığın, ırsi olabileceğini göstermiştir.

Bel Fıtığı Belirtileri Nelerdir?

Belirtiler, fıtığın konumu ve büyüklüğüne bağlı olarak büyük ölçüde değişkenlik gösterebilir. Bel fıtığı bir sinire basmıyorsa, hasta sadece bel ağrısı yaşayabilir veya hiç ağrı hissetmeyebilir. Eğer bir sinire basıyorsa, sinirin seyahat ettiği vücut bölgesinde, örneğin kalça ve bacak bölgesinde, ağrı, uyuşma veya zayıflık olabilir. Genellikle bel fıtığı hastalarının belli bir bel ağrısı geçmişi vardır.

Bel (lomber omurga): Siyatik/Radikülopati genellikle beldeki bir bel fıtığından kaynaklanır. Siyatik sinire katkıda bulunan bir veya birkaç sinire uygulanan basınç, kalçadan bacağa ve bazen ayağa yayılan ağrı, yanma, karıncalanma ve uyuşmaya neden olabilir. Genellikle bir taraf (sol veya sağ) etkilenir. Bu ağrı genellikle keskin ve elektrik şoku gibi olarak tanımlanır. Ayakta durma, yürüme veya oturma ile daha şiddetli olabilir. Etkilenen taraftaki bacağı düzleştirmek genellikle ağrıyı daha da kötüleştirir. Bacak ağrısıyla birlikte, bir kişi bel ağrısı da yaşayabilir; ancak, akut siyatik için bacak ağrısı genellikle bel ağrısından daha kötüdür.

Tedavi Ne Zaman ve Nasıl Gereklidir?

Neyse ki, disk fıtıklarının çoğu cerrahi gerektirmez. Siyatik/radikülopati belirtileri gösteren yaklaşık 10 kişiden 9’u zaman içerisinde iyileşirler ve belirtileri ortadan kalkar. İyileşme süresi vakadan vakaya değişkenlik gösterir ve birkaç günden birkaç haftaya kadar değişebilir.

Genel İlkeler

2 ila 3 gün boyunca bel bölgesine etki eden fiziksel aktivitelerin sınırlanması gerekir. Hastalar ağrı eşikleri aşılmayacak ve fıtık bölgesine fazla yüklenme olmayacak şekilde yürümeye teşvik edilir, ayrıca eğer alerjik bir durumları yoksa bir anti-inflamatuar, örneğin ibuprofen, verilir. Yatak istirahati ise önerilmez.

Bu süre zarfında yapılacak olan değerlendirmenin sonucuna göre, aşağıda belirtilen diğer cerrahi olmayan tedavile, örneğin fizik tedavi, düşünülebilir.

Hastanın fıtığının durumunun daha iyi anlaşılabilmesi için, radyografik görüntüleme, örneğin bir emar çekimi önerilir.

Belirtilerin dört haftadan fazla sürmesi durumunda, hastanın bir nöroşirürjene (yani Beyin ve Sinir Cerrahisi Uzmanına), başvurması da önerilir. Uzman, genellikle randevudan önce hastadan ileri görüntüleme yapmasını, örneğin emar çekilmesini ister.

Belirgin şekilde bacakta, genital/anüs bölgesinde his kaybı, idrar veya dışkı kontrolünün olmaması, metastatik kanser öyküsü, yakın zamanda enfeksiyon veya ateş ve radikülopati, veya ağrıya neden olan bir düşme/yaralanma belirtileri varsa acil değerlendirme ve görüntüleme önerilir. İlerleyici nörolojik eksiklik, (örneğin ilerleyici zayıflık) bulguları için daha erken görüntüleme düşünülmelidir.

Testler ve Tanı

Bel fıtığı süphesi olan vakalar için en yaygın görüntüleme yöntemi kısaca emar olarak bilinen manyetik rezonans görüntülemedir. İlgili bölgenin düz röntgenleri genellikle omurganın değerlendirmesini tamamlamak için eklenir.

 
Bel fıtığı düz röntgenlerde görülemez. Kısaca bete olarak bilinen bilgisayarlı tomografi taraması ve miyelogram, emardan önce daha yaygın olarak kullanılıyordu, ancak şimdi başlangıçta tanısal görüntüleme olarak nadiren istenir. Bete taramasının özellikle kanal daralması, bel kayması tanılarında kemik yapıyı gözlemlemek amacıyla talep edilmesi mümkündür. Elektromiyogram ise nadiren kullanılır.

Tedavi

Cerrahi Olmayan Tedaviler

Bel fıtığı için başlangıç tedavisi genellikle cerrahi olmayan koruyucu tedavidir. Doktor, hastanın birkaç gün ila birkaç hafta boyunca düşük, ağrısız bir aktivite seviyesini sürdürmesini tavsiye edebilir. Bu, omurilik siniri iltihabının azalmasına yardımcı olur. Yatak istirahati önerilmez.

Bel fıtığı, ağrı sadece hafif ila orta derecede ise, genellikle nonsteroidal anti-inflamatuar ilaçlarla tedavi edilir. Epidural steroid enjeksiyonu, (diğer adıyla Kaudal Blokaj), X-ışını rehberliğinde bir spinal iğne kullanılarak ilacın tam disk herniasyonu seviyesine yönlendirilmesiyle gerçekleştirilebilir.

Doktor, fizik tedaviyi önerebilir. Terapist, doktorun tanısıyla birleşen kapsamlı bir değerlendirme yapar ve bu, disk fıtığı olan hastalar için özel olarak tasarlanmış bir tedaviyi belirler. Tedavi, pelvik traksiyon, hafif masaj, buz ve ısı tedavisi, ultrason, elektrikli kas stimülasyonu ve germe egzersizlerini içerebilir. Ağrı ilacı ve kas gevşeticiler de fizik tedaviyle birlikte faydalı olabilir.

Cerrahi

Doktor, fizik tedavi ve ilaçlar gibi koruyucu tedavi seçenekleri ağrıyı azaltmaz veya tamamen sonlandırmazsa cerrahi önerir. Doktorlar, hastalarla doğru prosedürü belirlemek için cerrahi seçenekleri konuşur ve değerlendirir. Herhangi bir cerrahi işlemde olduğu gibi, bir hastanın yaşı, genel sağlığı ve diğer konular göz önünde bulundurulur.

Cerrahinin faydaları, riskleriyle dikkatlice tartılmalıdır. Cerrahi sonrası disk fıtığı olan hastaların büyük bir yüzdesi önemli ağrı rahatlaması bildirse de, cerrahinin yardımcı olacağına dair bir garanti yoktur.

Bir hasta, eğer:

• Radiküler ağrı normal aktiviteyi sınırlar veya yaşam kalitesini bozuyorsa
• İlerleyici nörolojik eksiklikler gelişir, örneğin bacak zayıflığı ve/veya uyuşma oluyorsa
• Normal bağırsak ve mesane fonksiyonlarının kaybı varsa
• Ayakta durmak veya yürümekte zorluk çekiyorsa
• İlaçlar ve fizik tedavi etkisiz kalıyorsa

omurga cerrahisi için aday olabilir.

Bel Fıtığı Cerrahisi

Mikroskop altında mikrocerrahi yöntem ile uygulanan lomber laminektomi ile fıtığa ulaşılıp fıtığın çıkarıldığı cerrahidir. Bacak ağrısını ve siyatiği hafifletmek için sıklıkla kullanılan bir işlemdir. Bu işlem, cilt üzerinde bir kesi yapıldıktan sonra herniye olmuş diskin üzerindeki alana doğru küçük bir kesi ile gerçekleştirilir. Diskektomi operasyonu uygulanır. Hastanın ağrısı geçer. Bu işlemde enfeksiyon, diskin yeniden tekrar etmesi (nüks) gibi komplikasyonlarda olabilir. Ancak motor güç kaybı ve hissizlik olan hastalara mutlaka cerrahi önerilmektedir.