Beyin Tümörleri ve HastalıklarıBeyin ve Sinir Kliniği – İzmir
Beyin Kanamaları
Beyin Kanaması Nedir?
Beyin kanamaları, beyin dokusunda veya çevresinde kanama meydana geldiğinde ortaya çıkan durumdur. Kanama genellikle damarlardaki zayıf noktalardan veya yırtılan damarlardan kaynaklanır. Beyin kanamaları ciddi bir durumdur ve derhal tıbbi müdahale gerektirir.
Beyin kanamalarının belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir, ancak yaygın semptomlar arasında ani baş ağrısı, şiddetli baş dönmesi, bilinç kaybı, görme problemleri, konuşma bozuklukları, koordinasyon kaybı ve nörolojik belirtiler yer alır. Kanama şiddetine bağlı olarak semptomlar hızla kötüleşebilir.
Bahsedildiği üzere, beyin kanamalarının tedavisi acil tıbbi müdahale gerektirir. Hedef, kanamanın durdurulması, beyin basıncının kontrol altına alınması ve beyin dokusunun korunmasıdır. Tedavi seçenekleri arasında cerrahi müdahale, kanama kaynağının onarılması, kanın boşaltılması ve diğer destekleyici tedaviler bulunur. Tedavi planı, kanamanın türüne, boyutuna, konumuna ve hastanın durumuna bağlı olarak belirlenir.
Beyin kanamaları ciddi komplikasyonlara yol açabilen hayatı tehdit eden durumlar arasındadır. Bu nedenle, beyin kanaması belirtilerini tanımak, derhal tıbbi yardım istemek ve gerekli önlemleri almak önemlidir. Önleyici önlemler arasında, risk faktörlerini bilmek, sağlıklı yaşam tarzı seçimleri yapmak, tansiyonu kontrol altında tutmak ve düzenli doktor kontrollerine gitmek yer alır.
Beyin Kanaması Hangi Şekillerde Olmaktadır?
Beyin kanamaları beyin içine ve beyin dışına olan kanamalar şeklinde ikiye ayrılır. Beyin içine olan kanamalar, beynin içinde ventrikül ismi verilen boşluklara ya da beyin dokusu içine olabilmektedir. Beyin dokusu içine kanamalar özellikle büyük oldukları zaman ventrikül içine de geçebilmektedir.
Beyin dışına olan kanamalar ise beyin zarına göre olan konumlarına göre farklı isimlendirilirler. Beyin zarlarının dışında ise epidural kanama (dura ile kafa kemiği arasında) ismini alır. Dura zarının altında ise subdural kanama ismini alır. Kanama araknoid isimli zarın altında, beynin hemen üzerinde ise subaraknoid kanama olarak isimlendirilir. Beyin dokusu dışındaki kanamaların sebebi de kanamanın yerine göre değişmektedir. Bu nedenle kanamanın tam olarak nerede olduğunun anlaşılması, sebebin aydınlatılıp uygun tedavinin başlanması açısından hayati önem taşımaktadır.
Beyin Dokusu İçinde Olan Kanamaların Nedenleri Nedir?
Doku içine kanamaların nedenleri içinde en önde sayılması gereken faktör kontrol edilemeyen yüksek tansiyondur. Bu, sıklıkla aniden kan basıncı yükselen, uzun zamandan beri hipertansiyonu olan orta-ileri yaş hastalarda gözlenmektedir. Hipertansiyon dışında beyin dokusu içinde yapısı bozulmuş, genişlemiş kılcal damarlardan (kavernom), atardamar-toplardamar arasında oluşan uygunsuz damar yumaklarından (arterio-venöz malformasyon) da kanamalar olabilmektedir. Ayrıca kafa travması sonrasında travmanın şiddetine göre beyin içindeki kılcal damarlarda oluşan yırtıklardan da kanamalar oluşabilmektedir. Nadir olmayarak beyin tümörleri de beyin kanamalarına sebep olabilmektedir.
Epidural Kanama Nedir?
Beyin zarları dışında kafatasının hemen altında meydana gelen kanamalardır. Sıklıkla kafatasında kırığın izlendiği travma sonucu oluşur. Kırık hattının atardamar üzerinden geçtiği durumlarda damar yırtılarak yüksek basınçlı kanama oluşturur. Hastalar başlangıçta iyiyken hızlıca kötüleşebilirler. Erken müdahale edilmezse hasta kaybedilebilir. Tedavisi hemen her zaman cerrahidir.
Subdural Kanama Nedir?
Subdural kanama beyin zarlarından dura ve araknoidin arasında oluşan kanamalara verilen isimdir. Sıklıkla kafa travması (kazalar, düşme, darbe ya da darp) sonucu oluşur. Özellikle yaşlılarda ve alkoliklerde hafif travmalar sonucunda da oluşabilmektedir. Hastaların önemli bir kısmında tam olarak bir neden de bulunamayabilir. Kanamanın büyüklüğüne göre cerrahi girişimle kafatasında küçük bir delik açılarak boşaltılır ve beyin rahatlatılır. Eğer kanama miktarı az ise cerrahi girişim yapılmadan kendi kendine kanın emilmesi de beklenebilir.
Subaraknoid Kanama Nedir?
Araknoid zar ile beyin arasında oluşan kanamalara verilen isimdir. Kanama beyni besleyen yüzeysel damarlardaki yırtıklardan kaynaklanmaktadır. Bu yırtıklar çoğu zaman anevrizma adı verilen beyin damarlarındaki yapısal genişlemelerde oluşmaktadır. Anevrizmalar damar duvarının yapısının bozulduğu yerlerde meydana gelen genişlemelerdir. Anevrizmalar kanamadığı sürece veya bir siniri ezmezse belirti vermez. Bu nedenle subaraknoid kanamalarda hasta çoğu zaman kanama öncesinde tamamen sağlıklıdır. Subaraknoid kanama aniden ortaya çıkan (gök gürültüsü hızında) çok şiddetli baş ağrısı ile başlar. Kanama miktarına göre de nörolojik kayıplar oluşur. Kanama miktarı az ise baş ağrısı ve ensede sertlik dışında başka bir bulgu olmayabilir. Kanama miktarı fazla ise felçler, bilinç kaybı, epileptik nöbetler, yürüme ve duruş bozuklukları ve son olarak solunumun durması izlenebilir. Subaraknoid kanama son derece acil bir tıbbi durumdur. Tanısı için beyin tomografisi, MR ve beyin anjiyosu yapılmaktadır. Anevrizmanın saptanması durumunda ise anevrizmanın beyindeki konumuna göre anjiografik veya cerrahi yöntemlerle, hastanın nörolojik kaybına göre girişim yapılması gerekir.
Sıkça Sorulan Sorular:
Beyin Kanamasının İlk Belirtileri Nelerdir?
Beyin kanaması, acil tıbbi müdahale gerektiren ciddi bir sağlık durumu olup, belirli erken belirtileri tanımlamak hayati öneme sahiptir. Beyin kanamasının ilk belirtileri arasında vücudun tek bir tarafında, özellikle kol veya bacakta meydana gelen zayıflık, karıncalanma veya uyuşma bulunur. Bu semptomlar, beyin kanamasının etkilediği beyin bölgesine bağlı olarak, vücudun bir yarısında motor fonksiyon kaybına neden olabilir.
Görme kaybı veya diğer görme sorunları da beyin kanamasının erken belirtileri arasında yer alır. Hastalar bulanık görme, çift görme veya görme alanında kısmi kayıplar yaşayabilirler. Bu tür görme sorunları, beyin kanamasının görsel korteksi veya görsel yolları etkilemesi sonucu ortaya çıkar.
Mide bulantısı ve kusma, beyin kanamasının diğer yaygın belirtilerindendir. Beyin kanaması, beyindeki basıncın artmasına neden olabilir ve bu da mide bulantısı ve kusmayla sonuçlanabilir. Özellikle, bu semptomlar baş ağrısı veya baş dönmesi ile birlikte görüldüğünde, beyin kanaması ihtimali göz önünde bulundurulmalıdır.
Nefes almada zorluk ve konuşmada güçlük, beyin kanamasının diğer önemli belirtileridir. Beyin kanaması, solunum fonksiyonlarını kontrol eden beyin bölgelerini etkileyebilir ve bu da nefes alma zorluğuna yol açabilir. Ayrıca, konuşma ve dil işleme ile ilgili beyin bölgelerinin etkilenmesi, konuşma bozukluklarına ve konuşmayı anlamada zorluğa neden olabilir.
Yutma güçlüğü de beyin kanamasının belirtileri arasında yer alabilir. Beyin kanaması, yutma refleksini kontrol eden beyin bölgelerini etkileyebilir ve bu da yutma güçlüğüne neden olabilir.
Bu belirtiler, beyin kanamasının ilk işaretleri olabileceğinden, bunların herhangi birinin meydana gelmesi durumunda hemen tıbbi yardım almak hayati önem taşır. Erken müdahale, beyin kanamasının olası komplikasyonlarını azaltabilir ve hastanın iyileşme şansını artırabilir.
Beyin Kanaması Geçiren Bir Kişi Nasıl Anlaşılır?
Beyin kanaması geçiren bir kişinin tanınması, acil tıbbi müdahale için hayati önem taşır. Beyin kanamasının belirtileri genellikle aniden ortaya çıkar ve ciddi sağlık sorunlarının işaretçisi olabilir. Beyin kanamasının tipik belirtileri arasında şunlar bulunur:
Bilinç Bulanıklığı: Beyin kanaması geçiren kişilerde sıkça görülen bir belirti, bilinç düzeyinde değişikliklerdir. Bu, hafif bir konfüzyondan tam bir bilinç kaybına kadar değişebilir. Hasta, karışık konuşabilir, çevresinde olup bitenleri anlamakta zorlanabilir veya tamamen tepkisiz kalabilir.
Bulantı ve Kusma: Beyin kanaması, beyindeki basıncın artmasına neden olabilir ve bu da bulantı ve kusmayı tetikleyebilir. Bu belirtiler, özellikle baş ağrısıyla birlikte ortaya çıktığında, beyin kanamasının işaretleri olabilir.
Baş Dönmesi ve Sersemlik: Hastalar baş dönmesi ve denge kaybı yaşayabilirler. Bu, beyin kanamasının vestibüler sistemi etkilediğinin bir işareti olabilir.
Şiddetli Baş Ağrısı: Beyin kanamasının en yaygın belirtilerinden biri, aniden başlayan, şiddetli ve dayanılmaz baş ağrısıdır. Bu ağrı, hastanın daha önce deneyimlemediği türde olabilir ve genellikle beklenmedik bir şekilde ortaya çıkar.
Beyin Fonksiyonlarında Bozukluklar: Konuşma güçlüğü, anlama veya ifade etme sorunları, hafıza kaybı veya mental konfüzyon gibi beyin fonksiyonlarında bozulmalar meydana gelebilir.
Bacaklarda Uyuşma ve Karıncalanma: Beyin kanaması, vücudun bir tarafında uyuşma ve karıncalanma hissine neden olabilir. Bu genellikle bacaklarda daha belirgindir ve motor fonksiyonların kaybıyla ilişkilendirilebilir.
Kollarda Hareket Zorluğu ve Uyuşma: Kollarda hareket zorluğu ve uyuşma, beyin kanamasının bir diğer belirtisidir. Hastalar, bir veya her iki kolda güç kaybı yaşayabilirler.
Görme Problemleri: Görme bulanıklığı, çift görme veya görme alanında kısmi kayıplar gibi görme problemleri de beyin kanamasının belirtileri arasındadır.
Bu belirtilerin herhangi biri veya bir kombinasyonu, beyin kanaması şüphesi için ciddi bir uyarı işareti olabilir ve acil tıbbi müdahale gerektirir. Erken tanı ve tedavi, beyin kanamasının olası komplikasyonlarını azaltabilir ve hastanın iyileşme şansını artırabilir.
Beyin Kanamasını Ne Tetikler?
Beyin kanamasının tetikleyicileri arasında bir dizi farklı faktör bulunmakta olup, bu faktörler beyin kanaması riskini önemli ölçüde artırabilir. Beyin kanamasına en sık yol açan nedenler şunlardır:
Hipertansiyon (Yüksek Kan Basıncı): Hipertansiyon, beyin kanamasının en yaygın nedenlerinden biridir. Yüksek kan basıncı, beyin damarlarında aşırı stres ve gerilime neden olabilir, bu da zamanla damarların zayıflamasına ve yırtılmasına yol açabilir. Bu nedenle, kan basıncını düzenli olarak kontrol etmek ve gerekirse tedavi uygulamak, beyin kanaması riskini azaltmada önemlidir.
Beynin Doğuştan Damar Bozuklukları: Bazı bireyler, doğuştan gelen beyin damar anormallikleriyle doğabilirler. Bu durumlar, anevrizma ve arteriovenöz malformasyon (AVM) gibi yapısal damar bozuklukları olarak tanımlanır.
Anevrizma: Beyin anevrizması, beyin damarlarının duvarlarında oluşan zayıf noktaların balonlaşmasıdır. Anevrizma yırtıldığında, beyin içinde kanama meydana gelir, bu da ciddi ve acil bir durumdur.
Arteriovenöz Malformasyon (AVM): AVM, arter ve venlerin anormal bir şekilde birbirine bağlandığı bir durumdur. Bu yapısal bozukluk, damarların zayıflamasına ve beyin kanamasına neden olabilir.
Beyin Tümörleri: Beyin tümörleri, hem iyi huylu (benign) hem de kötü huylu (malign) olabilir ve beyin dokusu içinde veya çevresinde basınç ve kanamaya neden olabilir. Tümörler, beyin dokusuna veya damarlarına baskı yaparak kanamaya yol açabilir.
Kan Sulandırıcı Maddeler: Kan sulandırıcı ilaçlar, pıhtı önleme ve kan akışını iyileştirme amacıyla kullanılır ancak aynı zamanda beyin kanaması riskini artırabilir. Özellikle dozajı dikkatlice yönetilmesi gereken bu ilaçlar, beyin içinde kanama riskini artırabilir.
Kafa Travmaları: Şiddetli kafa travmaları, beyin dokusuna zarar verebilir ve beyin içinde veya çevresinde kanamaya yol açabilir. Bu tür travmalar, özellikle spor kazaları, araç kazaları veya düşmeler sonucu meydana gelebilir.
Amfetamin ve Kokain Kullanımı: Uyuşturucu maddelerin kullanımı, özellikle amfetamin ve kokain, beyin damarlarında ani değişikliklere ve kan basıncında artışa neden olabilir. Bu, beyin kanaması riskini artıran faktörler arasında yer alır.
Beyin kanaması riskini azaltmak için yukarıda belirtilen risk faktörlerinin farkında olmak ve bunları yönetmek önemlidir. Özellikle hipertansiyonun kontrolü, sağlıklı yaşam tarzı seçimleri ve riskli madde kullanımından kaçınma, beyin kanaması riskini azaltmada etkili olabilir.
Beyin Kanaması Olursa Ne Olur?
Beyin kanaması, beyin dokusuna oksijen ve besin taşıyan damarların yırtılması veya sızıntı yapması sonucu meydana gelir ve ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Beyin kanamasına zamanında müdahale edilmemesi durumunda, hastanın beyin fonksiyonları üzerinde kalıcı hasarlar meydana gelebilir. Bu hasarlar, beyin kanamasının yeri ve şiddetine bağlı olarak değişiklik gösterir ve aşağıdaki gibi ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir:
Yutma Güçlüğü: Beyin kanaması, yutma fonksiyonlarını kontrol eden beyin bölgelerini etkileyebilir, bu da yutma güçlüğüne neden olabilir. Bu durum beslenme ve solunum yollarının korunmasını zorlaştırabilir.
Hafıza ve Düşünme Güçlüğü: Beyin kanaması, hafıza, dikkat ve düşünme yeteneklerini etkileyebilir. Bu, hastanın günlük yaşam aktivitelerini, problem çözme yeteneklerini ve karar verme süreçlerini olumsuz etkileyebilir.
Konuşma, Yazma ve Okumada Güçlük: Konuşma ve dil işleme ile ilgili beyin bölgelerinin zarar görmesi, konuşma, yazma ve okuma yeteneklerinde bozulmalara neden olabilir. Hastalar, sözcükleri bulmada zorlanabilir veya konuşma bozuklukları yaşayabilirler.
Görme Kaybı: Beyin kanaması, görme ile ilgili beyin bölgelerini etkileyebilir ve bu da kısmi veya tam görme kaybına yol açabilir. Hastalar bulanık görme, çift görme veya görme alanında kayıplar yaşayabilirler.
Felç ve Duyu Kaybı: Beyin kanaması, motor kontrolü sağlayan beyin bölgelerini etkileyebilir ve felce neden olabilir. Bu, vücudun bir yarısında veya belli bölgelerde hareket edememe veya duyu kaybı olarak kendini gösterebilir.
Kişilik Değişiklikleri: Beyin kanaması, kişilik ve davranış değişikliklerine yol açabilir. Bu, duygusal dengesizlikler, depresyon veya anksiyete gibi psikolojik etkilerle kendini gösterebilir.
Bilinç Kaybı ve Koma: Şiddetli beyin kanamaları, bilinç kaybına veya komaya yol açabilir. Bu durum, beyin fonksiyonlarının ciddi şekilde bozulduğunun ve yaşamsal fonksiyonların tehlikede olduğunun bir işaretidir.
Beyin kanaması durumunda hızlı tıbbi müdahale, kalıcı hasar riskini azaltabilir ve iyileşme şansını artırabilir. Bu nedenle, beyin kanamasının belirtilerini tanımak ve acil tıbbi yardım almak hayati öneme sahiptir.
Beyin Kanamasını Önlemek İçin Ne Yapmalı?
Beyin kanamasını önlemek için alınabilecek bir dizi önlem bulunmaktadır. Bu önlemler, risk faktörlerini azaltmayı ve genel sağlığı iyileştirmeyi hedefler. Beyin kanamasının önlenmesinde dikkate alınması gereken başlıca stratejiler şunlardır:
Kazalara Karşı Önlemler Almak: Beyin kanaması riskini azaltmak için, özellikle başa alınabilecek darbeleri önlemek önemlidir. Bu, araç kullanırken emniyet kemeri takmak, motosiklet veya bisiklet sürerken kask kullanmak ve evde düşme riskini azaltmak için gerekli güvenlik önlemlerini almak gibi basit ama etkili önlemleri içerir.
Tansiyon Kontrolü: Yüksek kan basıncı (hipertansiyon), beyin kanamasının en yaygın nedenlerinden biridir. Bu nedenle, kan basıncını düzenli olarak kontrol ettirmek ve gerekirse ilaç tedavisi veya yaşam tarzı değişiklikleri ile yönetmek önemlidir. Düzenli egzersiz, sağlıklı beslenme ve stres yönetimi, kan basıncını kontrol altında tutmada etkili olabilir.
Ağır Sporlardan Uzak Durmak: Özellikle yüksek darbe riski taşıyan ve kafa travmalarına yol açabilecek sporlardan kaçınmak, beyin kanaması riskini azaltmada önemlidir. Bu, boks, Amerikan futbolu veya dağ bisikleti gibi yüksek riskli aktiviteleri içerebilir.
Sigarayı Bırakmak: Sigara kullanımı, damar sağlığını bozarak kan basıncını yükseltebilir ve damar sertliğine yol açabilir. Bu da beyin kanaması riskini artırır. Sigarayı bırakmak, damar sağlığını iyileştirebilir ve beyin kanaması riskini azaltabilir.
Kabızlığı Önleyici Tedbirler: Kabızlık sırasında aşırı zorlanma, beyin içindeki basıncın artmasına ve dolayısıyla kanama riskinin yükselmesine neden olabilir. Bu nedenle, yeterli sıvı alımı ve lifli besinler tüketmek gibi kabızlığı önleyici tedbirler almak, beyin kanaması riskini azaltabilir.
Bu önlemler, beyin kanaması riskini azaltmada önemli bir rol oynar ve genel sağlık durumunun iyileştirilmesine katkıda bulunur. Herhangi bir sağlık sorununun varlığında veya risk faktörlerinin yönetilmesinde doktor tavsiyesi almak önemlidir.